De onderstaande lijst is een persoonlijke rangschikking van de meest interessante muziek documentaires die er wat mij betreft in het verleden zijn uitgekomen. Deze maken deel uit van een lijst met alle muziekfilms die ik heb gemaakt.
(1) The Wrecking Crew
The Wrecking Crew is een Amerikaanse documentaire geregisseerd door Denny Tedesco, zoon van gitarist Tommy Tedesco, de man achter televisie tunes als Bonanza, Batman en Green Acres. Het verteld het verhaal van de in Los Angeles gevestigde groep sessiemuzikanten die bekend stonden als de Wrecking Crew, beroemd om het spelen op talloze hitopnames in de jaren zestig en vroege jaren zeventig, waarin de populaire muziek van die tijd gedomineerd werd door jonge bands als The Beach Boys, The Mamas & The Papas, Jan and Dean en The Monkees. Het luisteren naar rock and roll op jukeboxen en autoradio’s creeerde toegewijde fans van deze groepen, wier muziek het optimisme en verdriet overbracht van een generatie die worstelde met sterke tegenculturele krachten. Platenmaatschappijen voorzagen het publiek graag van nieuwe liedjes en muziekgroepen, allemaal verpakt met artistieke foto’s en biografische profielen. Een belangrijk historisch feit werd buiten beschouwing gelaten: de bands speelden in sommige, maar niet alle, gevallen niet de instrumenten die op hun platen te horen waren. In plaats daarvan viel de taak om het perfecte tempo, de perfecte toonhoogte en timbre op te nemen toe aan een kleine groep ervaren sessiemuzikanten. De film documenteert het werk van studiomuzikanten die de nummers opnamen voor hits als California Dreamin’, These Boots Are Made For Walkin’, Be My Baby, The Beat Goes On en Good Vibrations. Met interviews van producers, technici en met deze sessiemuzikanten onthult de film de warmte en de humor die hun collectieve talenten in staat stelden om van een eenvoudig akkoordenschema een internationaal fenomeen te maken. Dankzij deze interviews met Carol Kaye, Al Casey, Tommy Tedesco, Earl Palmer, Plas Jonson, Glen Campbell, Hal Blaine en Joe Osborn, maar ook met Lou Adler, Brian Wilson, Leon Russel, Nancy Sinatra, Cher, Mickey Dolenz en Dick Clark is deze film is een uniek document geworden. De film ging in 2008 in premiere op het South by Southwest Film Festival.
*****
(2) Squaring The Circle
Squaring The Circle (the story of Hypgnosis) uit 2023 is een documentaire van fotograaf en filmmaker Anton Corbijn (Control, The American, A Most Wanted Man) zelf ook verantwoordelijk voor iconische albumhoezen en video’s van o.a. U2, Depeche Mode, Nick Cave en Simple Minds, vertelt het verhaal van Storm Thorgerson en Aubrey Powell, het creatieve duo achter deze iconische studio. Verantwoordelijk voor enkele van de meest herkenbare albumhoezen aller tijden. Pyramid, Wish You Were Here, Coda, The Dark Side Of The Moon, Freeze Frame, To The Hilt, The Lamb Lies Down On Broadway, Deceptive Bends, Peter Gabriel I, II en III, Tug Of War, Argus en Band On The Run zijn maar enkele voorbeelden daarvan. Thorgerson en Powel begonnen met Hipgnosis (hip, cool, groovy en wise) in de late jaren zestig en werden rockgoden tijdens de hoogtijdagen van de jaren zeventig. Ze toverden beelden tevoorschijn die niemand eerder voor mogelijk had gehouden en produceerden visuals die muziek populair maakten. In een tijd dat platenmaatschappijen bepaalden hoe albumhoezen er uit moesten zien, veranderde Hypgnosis dit voorgoed. De film verteld ook het mooie verhaal van het opblaasbare roze varken in de lucht hoog boven een fabriek voor Pink Floyd’s album Animals. Onderandere ook met interviews van Roger Waters, David Gilmour, Jimi Page, Robert Plant, Paul McCartney, Graham Gouldman en Noel Gallagher. Zeer zeker ook een grote pluim voor Anton Corbijn, die ons iets mooist laat zien met deze documentaire over deze twee mannen waarbij hijzelf als fotograaf waarschijnlijk grote verbondenheid mee voelt.
*****
(3) Thelonious Monk: Straight, No Chaser
Thelonious Monk: Straight, No Chaser, vernoemd naar een album van Monk uit 1967, is een Amerikaanse documentaire uit 1988 over het leven van componist en bebop pianist Thelonious Monk. Geregisseerd door Charlotte Zwerin en geproduceerd door Clint Eastwood’s productiebedrijf Malpaso Productions. Eastwood diende als uitvoerend producent. De film bevat live optredens van Monk zelf, opnames in studio’s en postume interviews met vrienden en familie, o.a. met zijn zoon Thelonious Monk III, saxofonist Charlie Rouse en Monk’s roadmanager Bob Jones. De film werd gemaakt toen in de jaren tachtig een grote hoeveelheid archiefbeelden van hem werd gevonden, aangevuld met beeldmatariaal uit 1967 van de West-Duitse publieke televisie waarin Monk zes maanden lang op de voet werd gevolgd terwijl hij door New York, Atlanta en Europa reisde, met unieke beelden samen met zijn vrouw op een luchthaven. Ook worden er beelden vertoond van zijn begravenis, met zijn gezicht duidelijk zichtbaar liggend in een kist waar iedereen afscheid van hem neemd. Thelonious Monk: Straight, No Chaser werd voor het eerst vertoond op het New York Film Festival in oktober 1989 en kreeg lovende kritieken. Een recensie van de New York Times beweert dat de film een van de meest waardevolle jazz ooit is waarin met name de close-ups van Monks handen op de piano zijn ongebruikelijke techniek onthullen. In 2017 werd de film door de Library of Congress geselecteerd voor conservering in het National Film Registry van de Verenigde Staten als zijnde cultureel, historisch of esthetisch belangrijk.
*****
(4) Eric Clapton: Life In 12 Bars
Eric Clapton: Life in 12 Bars is een documentaire uit 2017. Geregisseerd en gecoproduceerd door Lili Fini Zanuck (Cocoon, Driving Miss Daisy, Reign Of Fire). De film behandelt Clapton’s carriere, zijn vroege jeugd, en zijn vastberaden missie om het profiel van de blues in de populaire cultuur te vergroten. Zijn kijk op de periode van The Yardbirds, John Mayall & The Bluesbreakers, Cream en Derek and the Dominos komt onderandere ruimschoots aan bod. En ook Clapton’s tragedies, waaronder zijn relatie met Patti Boyd, toen de vrouw van zijn beste vriend George Harrison, zijn worsteling met drugs en alcoholisme, en de dood van zijn vierjarige zoon Conor worden in deze film belicht. Kortom een zeer mooie documentaire voor iedereen die geinteresseerd is in de man die vroeger Clapton is God werd genoemd.
*****
(5) The Sparks Brothers
The Sparks Brothers is een Brits-Amerikaanse documentaire uit 2021 over de broers Ron en Russell Mael, de twee leden van het beroemde pop- en rockduo Sparks. De film, geregisseerd door Edgar Wright (Shaun Of The Dead, Hot Fuzz, The World’s End) ging in premiere op het Sundance Film Festival 2021 en werd de volgende zomer in de bioscoop uitgebracht. Het kreeg lovende kritieken. De film neemt je mee op een muzikale odyssee door vijf verschillende decennia, vanaf hun schooltijd tot en met 2021. De documentaire bevat lange interviews met Ron en Russell Mael zelf, samen met korte interviews met platenproducenten, fans, muzikanten als Flea, Alex Kapranos, Martyn Ware, Todd Rundgren, Bernard Butler, Beck, en vroegere leden van de band die met de Maels vanaf de jaren zeventig hebben samengewerkt. In de film worden chronologisch alle albums besproken, hebben ze het over hun successen en over hun teleurstellingen. Het geeft een mooi inkijkje hoe de twee broers al die jaren te werk zijn gegaan. De documentaire bevat ook verschillende korte animatiefilmpjes met de stemmen van Simon Pegg (Mission Impossible, Paul, Star Trek) als John Lennon en Nick Frost (Hot Fuzz, Wild Child, Snow White And The Huntsman) als Ringo Starr. The Sparks Brothers is een zeer onderhoudende film. Grappig en met veel humor.
*****
(6) Sound City
Sound City is een Amerikaanse documentaire uit 2013, geproduceerd en geregisseerd door Dave Grohl. De film bespreekt het historische belang van de Sound City Studios in Los Angeles, vanaf de begindagen in 1969 tot de sluiting in 2011. In de 106 minuten durende documentaire worden een aantal belangrijke en recordbrekende albums besproken die allemaal uit deze studio kwamen. De weinig bekende opnamestudio huisvestte een zeldzame analoge Neve opnameconsole, de Neve 8028 console. Artiesten als Nirvana, Kyuss, Red Hot Chili Peppers, Fleetwood Mac, Neil Young, Rick Springfield, Tom Petty, Rage Against the Machine en Slipknot namen allemaal baanbrekende muziek op in deze studio. Waaronder, in 1991 ook Nirvana, met het album Nevermind. Dit was een van de vele platina albums die uit de studio kwamen, waardoor Sound City een van de bekendste namen in de muziekindustrie werd. De documentaire schrijft veel toe aan de Neve 8028 console voor het succes van de studio en het sterke en grungy drumgeluid dat de studio produceerde, en dat de rockmuziek uit de jaren zeventig definieerde. Met interviews van Frank Black, Lindsey Buckingham, Mick Fleetwood, John Fogerty, Josh Homme, Paul McCartney, Jim Keltner, Rick Nielsen, Rick Springfield, Benmont Tench en een aantal ex-personeelsleden van de studio.
*****
(7) Under The Vulcano
Under The Volcano is een muziekdocumentaire uit 2021 van de Australische filmmaker Gracie Otto. De film beschrijft de geschiedenis van AIR Montserrat, een belangrijke opnamestudio uit de jaren tachtig op het West-Indiase eiland Montserrat, gebouwd door producer George Martin in 1979. Als een op maat gemaakte state-of-the-art opnamestudio, werd het bekend door opnames van albums van Dire Straits, The Police, Elton John en The Rolling Stones. In tien jaar tijd zijn er meer dan zeventig albums geproduceerd. Met interviews van Sting, Mark Knopfler, Nick Rhodes, Jimmy Buffett, Verdine White, Tony Iommi en Stewart Copeland. De studio werd verwoest door orkaan Hugo op 17 september 1989, en een deel van de opnames vond plaats tussen de ruïnes van het voormalige complex. De documentaire is een nostalgische kijk op het verleden, waarin ook de constante dreiging van de uitbarsting van de Soufriere vulkaan op het eiland aan bod komt. De film ging in premiere op het South by Southwest (SXSW) festival in Austin, Texas, op 19 maart 2021, en werd ook vertoond op verschillende andere festivals in 2021.
*****
(8) Bob Dylan: Odds And Ends
Bob Dylan: Odds and Ends, een uitgebreide film van twee uur, beschrijft enkele van de belangrijkste momenten in Dylans carriere. De film is een compilatie van zeldzame promotiefilms (voor o.a. Blood On The Tracks uit 1974 en verschillende volumes van de Bootleg Series) en video’s en beelden van achter de schermen. Een groot deel van de film draait om Dylans eerste twintig jaar bij Columbia Records, inclusief interviews van zijn eerste manager, Roy Silver, en een van zijn eerste producers, John Hammond. Een paar mooie voorbeelden zijn reclamefilmpjes voor zijn LP Bringing It All Back Home, een promofilmpje voor Stick With Mono: The Original Mono Recordings en het verhaal achter de coverfoto’s van Blonde On Blonde, Bringing It All Back Home en Highway 61 Revisited. In een gedeelte van de film, in The Untold Story Of The 1966 Live Recordings, zien we een interview met sound engineer Richard Alderson, over zijn samenwerking met Dylan door de jaren heen, en over zijn optreden in Parijs (samen met The Band) in dat jaar, toen Dylan rock begon te spelen inplaats van folk. Een ander mooi gedeelte in de film vertellen de verhalen achter The Basement Tapes, met ook mooie beelden van Dylan en de leden van The Band in Big Pink in Woodstock, en over Dylan in Nashville, met o.a een interview met Rosanne Cash. De film eindigd met een promofilmpje voor het Greatest Hits Dylan album uit 2007. Hoewel de meeste beelden dus niet nieuw zijn, zijn wel leuk om ze in een enkele overzichtelijke film te kunnen zien.
*****
(9) Echo In The Canyon
Echo In The Canyon is een zoektocht van Jacob Dylan naar het geheim van Laurel Canyon. Een mooi gedocumenteerde film over de invloed en de muziek van die artiesten uit die tijd (The Byrds, The Mamas & the Papas, Buffalo Springfield en The Beach Boys). Het is een mooi verteld verhaal over de onschuld in Zuid-Californië (1965 – 1967) en over het begin van de Laurel Canyon-muziekscene. Maar ook over een nieuwe generatie artiesten (Beck, Fiona Apple, Norah Jones, Regina Spektor, Cat Power en anderen), wiens eigen oeuvres de echo’s van die cruciale tijd weerspiegelt. Dylan reist naar degenen die de nummers hebben geschreven en ontdekt waarom ze zijn geschreven en hoe het leven was in Laurel Canyon in Los Angeles in de jaren voor psychedelia en de geboorte van het singer/songschrijver tijdperk. Hij onthult nooit eerder gehoorde persoonlijke details achter de opnames van degenen die ze populair hebben gemaakt. Optredens en of sprekers zijn Tom Petty, Brian Wilson, Eric Clapton, Ringo Starr, Stephen Stills, Roger McGuinn, Michelle Phillips, David Crosby, Graham Nash, Jackson Browne, John Sebastian en Lou Adler.
*****
(10) Ennio
A Fistful Of Dollars, For A Few Dollars More, The Good The Bad And The Ugly, Once Upon A Time In The West, My Name Is Nobody, The Professional, The Thing, Once Upon A Time In America, The Mission, The Untouchables en The Hateful Eight, zijn maar enkele voorbeelden van de lange imposante carriere van Morricone’s werk. Ennio is een prachtige documentaire van Giuseppe Tornatore, dat een mooi beeld geeft van de Maestro. De film bestaat voor een groot gedeelte uit een interview met hem zelf, waarin hij alles verteld. Over zijn pure liefde voor het componeren, over zijn passie voor filmmuziek, en over zijn manier van werken. Met veel lovende woorden van Clint Eastwood, Quincy Jones, Zucchero Fornaciari, Hans Zimmer, John Williams, Oliver Stone, Quentin Trantino en Bernardo Bertolucci. De film is een eerbetoon aan een genie, aan een mythe, aan een van de meest invloedrijke componisten van de laatste zeventig jaar. Een zeer ontroerende film over een nederige man, die in 2020 is overleden.
*****
(11) Eat That Question
Eat That Question: Frank Zappa in His Own Words is een documentaire uit 2016 van Thorsten Schutte over de muzikant en componist Frank Zappa. Het bevat clips van verschillende interviews, concerten, films en onbekend beeldmateriaal. Het biedt een verhelderende blik voor iedereen die de muziek van Zappa niet kent en geeft een vermakelijk beeld voor alle diehard fans. Hoewel sommige beelden ook wel los op You Tube zijn te zien (als je daar moeite voor doet) is het allemaal toch mooi allemaal in deze documentaire achter elkaar gezet.
*****
(12) Seymour: An Introduction
Seymour: An Introduction is een Amerikaanse documentaire uit 2014. De film is geregisseerd door Ethan Hawke (Dead Poets Society, A Midnight Clear, Lord Of War, Total Recall, The Black Phone) die Bernstein tijdens een toevallige ontmoeting tijdens een etentje in Manhattan ooit ontmoette. De film over de klassieke pianist (geen familie van Leonard Bernstein). die een concertcarriere had die hem over de hele wereld bracht, maar waarmee hij op vijftigjarige leeftijd stopte, deels omdat hij niet genoot van de angst en de commerciele kant ervan, stemde met enthousiasme in met het maken van deze documentaire. Ook voldeed hij aan het verzoek van Hawke om een informele recital te geven aan zijn theatergroep, de LAByrinth Theatre Company in New York City. De film laat een intiem portret zien van een geliefde pianist en leraar en is een ware inspiratiebron met verbluffende inzichten. Hij verteld over zijn geweldige leven, over zijn passie en zijn toewijding om zijn ambacht te perfectioneren. De film ging in première op het Telluride Film Festival 2014 en werd op 13 maart 2015 uitgebracht door IFC Films.
*****
(13) Jazz Fest: A New Orleans Story
Jazz Fest: A New Orleans Story is een Amerikaanse documentaire uit 2022, gebaseerd op het jaarlijkse New Orleans Jazz and Heritage Festival. De documentaire, geregisseerd door Frank Marshall en Ryan Suffern, ging op 13 maart 2022 in premiere op het South by Southwest filmfestival. Het werd gedistribueerd door Sony Pictures Classics in beperkte bioscopen op 13 mei 2022, gevolgd door een brede release, twee weken later. De documentaire kreeg over het algemeen positieve recensies en won de beste muziekfilm op de vijfenzestigste editie van de jaarlijkse Grammy Awards. Het New Orleans Jazz & Heritage Festival, ook bekend als Jazz Fest, is een jaarlijks evenement waarop de lokale muziek, cultuur en het erfgoed van New Orleans op de voorgrond staat. Het werd opgericht in 1970 en wordt elk jaar door honderdduizenden mensen bezocht. De documentaire bevat interviews van het vijftigjarig jubileum van het festival, met artiesten als Bruce Springsteen, Katy Perry, Aaron Neville, Jimmy Buffett, Irma Thomas, Pitbull, Herbie Hancock, Samantha Fish, Al Green, Tom Jones, Gary Clark Jr. en bands als The Preservation Hall Jazz Band, The Marsalis Family, Earth, Wind & Fire, The Dirty Dozen Brass Band en The Mardi Gras Indians. Ook archiefbeelden van de afgelopen halve eeuw komen in de film voor, en documenteert de film met name het jaar 2019 (het laatste evenement voordat het twee jaar werd stopgezet vanwege de COVID-19 pandemie) met lokale muzikanten en populaire namen uit de muziekindustrie.
*****
